Αναμφισβήτητα το διαζύγιο είναι μια τραυματική εμπειρία τόσο για αυτούς που χωρίζουν όσο και για τα ίδια τα παιδιά. Ωστόσο πολλοί ειδικοί φαίνεται να υποστηρίζουν πως το διαζύγιο από μόνο του δεν βλάπτει ανεπανόρθωτα το παιδί, αντιθέτως αυτό που το επηρεάζει συναισθηματικά είναι κυρίως η κακή επικοινωνία των γονέων. Οι γονείς που διαρκώς συμπεριφέρονται επιθετικά ο ένας στον άλλο αποτελούν αρνητικό πρότυπο για το παιδί τους κυρίως σε ότι αφορά τη σχέση τους με τα άλλα παιδιά. Τι εννοώ με αυτό; Τα παιδιά που βιώνουν καθημερινά συγκρούσεις μέσα στο σπίτι, τα παιδιά που βλέπουν τον έναν γονέα να περιφρονεί διαρκώς τον άλλον συχνά εμφανίζουν και υιοθετούν παρόμοια πρότυπα συμπεριφοράς με αποτέλεσμα να αδυνατούν να συσχετιστούν ομαλά με τους συνομηλίκους τους.
Σημαντικό λοιπόν είναι να καταλάβει κανείς πως το διαζύγιο από μόνο του, δεν είναι ικανό να προκαλέσει συναισθηματικές δυσκολίες στο παιδί αλλά ο τρόπος που οι ίδιοι οι γονείς χειρίζονται το διαζύγιο….
Σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η διαδικασία του διαζυγίου πάνω στα παιδιά, έχουν γίνει διάφορες έρευνες, οι οποίες έχουν καταδείξει ότι ορισμένες ψυχολογικές αντιδράσεις τις συναντάμε κατά κανόνα σε όλα τα παιδιά του διαζυγίου και ότι το ξεπέρασμα των προβλημάτων ευνοείται ή όχι από συγκεκριμένους παράγοντες. Επίσης προκύπτει σύμφωνα πάντα με τις έρευνες ότι οι επιπτώσεις ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο του παιδιού.
Θα σας εξηγήσω αμέσως τι σημαίνει αυτό. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δυσκολεύονται πολύ να καταλάβουν τι σημαίνει πως η μαμά και ο μπαμπάς δεν θα ζουν πια μαζί και κυρίως δυσκολεύονται να κατανοήσουν για πιο λόγο συμβαίνει αυτό με αποτέλεσμα πολλές φορές να νομίζουν πως φταίνε τα ίδια που δεν ήταν καλά παιδιά και που δεν κάθονταν φρόνιμα. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας κατανοούν καλύτερα τη λέξη «διαζύγιο» ωστόσο αρνούνται έντονα τον χωρισμό των δύο γονέων. Τα παιδιά στην εφηβεία που ίσως έχουν καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά μεταξύ των γονιών του, συνήθως δεν θεωρούν παράλογη αυτή τη διαδικασία. Πόσες άλλωστε δεν είναι οι φορές που οι έφηβοι έχουν βαρεθεί και κουραστεί από τους καυγάδες των γονιών τους και λένε χαρακτηριστικά: «γιατί δεν παίρνετε διαζύγιο να ησυχάσουμε όλοι»;
Όταν υπάρχουν δυσκολίες προσαρμογής στον χωρισμό των γονέων, οι πιο συνηθισμένες αλλαγές στην συμπεριφορά των παιδιών την περίοδο μετά το διαζύγιο είναι : η επιθετική/ αντιδραστική συμπεριφορά και τα συμπτώματα άγχους, απομόνωσης και γενικότερης χαμηλής διάθεσης. Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να παρατηρηθεί επιστροφή σε προγενέστερα στάδια εξέλιξης (π.χ. το παιδί αρχίζει πάλι να βρέχεται πάνω του) καθώς και ένταση κάποιων φόβων (π.χ. για το σκοτάδι). Στα παιδιά σχολικής ηλικίας παρατηρείται και έκπτωση στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις ενώ κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές στον ύπνο ή το φαγητό. Στους εφήβους συνήθως παρατηρείται θλίψη και οργή με αποτέλεσμα να αναζητούν διέξοδο εκτός σπιτιού και να παραμελούν κάποιες υποχρεώσεις τους.
Επειδή λοιπόν είναι πιθανό ότι ο χωρισμός θα προκαλέσει έντονη διατάραξη της ψυχικής ισορροπίας του παιδιού καλό θα ήταν οι γονείς να ακολουθήσουν κάποιες συμβουλές έτσι ώστε η διαδικασία του διαζυγίου να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη γι’ αυτό.
Καταρχήν θα πρέπει να πουν στα παιδιά πως θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν ως γονείς γι’ αυτά , θα τα αγαπούν και θα τα φροντίζουν ώσπου να μεγαλώσουν. Να τους πουν ότι δεν είναι τα ίδια υπεύθυνα για το χωρισμό. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, και να τα βοηθούν να λύσουν κάθε απορία τους. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώσει ασφάλεια και την ασφάλεια αυτή πρέπει να του την προσφέρουν οι γονείς του ακόμη και όταν ζουν χωριστά. Καλό είναι να ενημερώσουν τους δασκάλους και τους συγγενείς βοηθώντας έτσι το παιδί να το συζητήσει με κάποιον εάν το έχει ανάγκη. Επιπρόσθετα οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν με συνέπεια ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να είναι ή για να κάνουν κάτι μαζί του.
Με όλα τα παραπάνω και κατανοώντας και την δυσμενή θέση των γονέων οι οποίοι και αυτοί με τη σειρά τους βιώνουν δύσκολα την περίοδο του διαζυγίου, θέλησα να βοηθήσω ώστε ο τραυματισμός των παιδιών να είναι όσο το δυνατόν μικρότερος. Κλείνοντας να προσθέσω πως ένα κλίμα διαφωνίας ή απάθειας μεταξύ των γονέων κλονίζει εξίσου το παιδί όσο και το διαζύγιο.
ΒΟΗΘΗΣΤΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΣΑΣ
Σήμερα, ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνεται δραματικά, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Πώς αντιδρούν όμως τα παιδιά σ’ αυτήν την κατάσταση και ποιος είναι ο ρόλος των χωρισμένων γονιών;
Τα παιδιά μισούν το διαζύγιο. Δεν μπορούν να κατανοήσουν γιατί ο μπαμπάς και η μαμά δεν αγαπιούνται πια, γιατί πρέπει να ζήσουν χωριστά. Έτσι λοιπόν, νιώθουν πληγωμένα, φοβισμένα, απογοητευμένα.
Θυμώνουν με τους γονείς τους αλλά και με τον εαυτό τους, αφού συχνά πιστεύουν πως εκείνα προκάλεσαν το χωρισμό και πως αν συμπεριφέρονταν καλύτερα, ή αν έφερναν καλύτερους βαθμούς, οι γονείς τους δε θα θύμωναν, δε θα μάλωναν κλπ. Μακροπρόθεσμα, αυτή η ενοχή, μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα. Μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη και χρόνια κακή συμπεριφορά.
Ένα παιδί διαζευγμένων γονιών μπορεί ακόμη να νιώσει ντροπή και κατωτερότητα σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Σ’ αυτήν την τρυφερή ηλικία μάλιστα, τα παιδιά μπορούν γίνουν πολύ σκληρά με τις ερωτήσεις τους, όπως «σήμερα είναι η μέρα του πατέρα, εσύ δεν έχει πατέρα;» που φέρνουν το παιδί αντιμέτωπο για ακόμη μια φορά με τη σκληρή πραγματικότητα του διαζυγίου.
Δεν είναι λίγα τα παιδιά που μετά από ένα διαζύγιο δεν εμπιστεύονται πλέον κανέναν, αφού πληγώθηκαν από τους ανθρώπους που εμπιστεύονταν και αγαπούσαν περισσότερο από καθετί στον κόσμο.
Άλλα παιδιά, εκδηλώνουν τη στενοχώρια τους για το διαζύγιο των γονιών τους με αντικοινωνική συμπεριφορά, άλλα πάλι με οξυθυμία και επιθετικότητα ανάλογα με το χαρακτήρα τους. Κοινός παρονομαστής όμως σε κάθε αντίδραση, είναι η θλίψη που νιώθει κάθε παιδί σε ανάλογες καταστάσεις.
Σημαντικός λοιπόν, είναι ο ρόλος των γονέων οι οποίοι καλούνται να προετοιμάσουν το έδαφος για τον επικείμενο χωρισμό μιλώντας στο παιδί τους και να το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις νέες αλλαγές στη ζωή του.
Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για το διαζύγιο;
Είναι σημαντικό να μιλήσουν και οι δυο γονείς στο παιδί όσες φορές χρειαστεί. Πρέπει να του εξηγήσουν πως η μαμά και ο μπαμπάς δεν τα πάνε καλά για προσωπικούς λόγους και πως εκείνο δε φέρει καμία ευθύνη για τις διαφορές τους. Επίσης, ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να αλλάξει την κατάσταση, αφού οι «μεγάλοι» έχουν πάρει την απόφασή τους.
Είναι βασικό να του τονίσετε πως ανεξάρτητα με το διαζύγιο, εσείς θα συνεχίσετε να το αγαπάτε για πάντα, δε θα το εγκαταλείψετε ποτέ και θα είστε πάντα μια οικογένεια ακόμη και αν η μαμά δε μένει μαζί με τον μπαμπά. Η μόνη διαφορά θα είναι πως εφεξής, θα έχει δύο σπίτια.
Ενημερώστε το για τις νέες αλλαγές στη ζωή του. Για μια ενδεχόμενη μετακόμιση, για ένα νέο γάμο ενός απ’ τους δυο γονείς, για ένα νέο ετεροθαλές αδελφάκι, οτιδήποτε καινούριο που θα πρέπει ν’ αποδεχθεί.
Συνήθως τα μικρότερα παιδιά, δυσκολεύονται ν’ αποδεχθούν την κατάσταση. Σε παιδάκια ηλικίας 3-5 ετών ωστόσο, δε χρειάζεται να εξηγείτε τα πάντα. Αρκεστείτε σε μια σύντομη απάντηση. Όσο για τα μεγαλύτερα παιδιά, εξηγείστε τους αποφεύγοντας να υπεραναλύσετε την κατάσταση. Θα καταλάβουν μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας.
Να έχετε πάντοτε κατά νου ότι η αντίδραση του παιδιού σας μπορεί να είναι έντονη. Μπορεί να χρειαστεί καιρό για να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει και να ακολουθήσει μια πολύ δυσάρεστη περίοδος τόσο για εκείνο, όσο και για εσάς. Το ρητό «ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός» ίσως είναι η καλύτερη λύση για να ξεπεραστούν τα προβλήματα ενός διαζυγίου.
Πώς να το βοηθήσω να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα;
Όπως προαναφέραμε, μην περιμένετε μια εύκολη μετάβαση. Κυρίως αν πρόκειται να ξαναφτιάξετε σύντομα τη ζωή σας. Σ’ αυτήν την περίπτωση, οφείλετε να ενημερώσετε το παιδί σας για το νέο μπαμπά ή τη νέα μαμά. Σίγουρα δεν μπορείτε να το αναγκάσετε να συμπεριφερθεί στον πατριό ή τη μητριά ως πραγματικό γονιό, όμως οφείλει να προσπαθήσει να χτίσει μια όμορφη σχέση μαζί τους.
Πολύ συχνά, ένα διαζύγιο συνοδεύεται από αλλαγές στον κοινωνικό περίγυρο του παιδιού: φίλους, συγγενείς, συμμαθητές. Για να μην είναι απότομη η αλλαγή, προσπαθήστε τουλάχιστον αρχικά, να διατηρήσετε τις παλιές συνήθειες και παρέες του παιδιού.
· Όταν ακολουθήσετε για τα καλά τους ρυθμούς της νέας σας ζωής, δείξτε πως είστε άνετοι με τη νέα κατάσταση. Δείξτε πως την απολαμβάνετε και παροτρύνετε το παιδί σας να κάνει το ίδιο. Σίγουρα θα το επηρεάσει η θετική σας στάση.
· Ορίστε άμεσα ποιος θα αναλάβει την κηδεμονία και οργανώστε το χρόνο που θα περνά καθένας σας με το παιδί. Φροντίστε, να περνά το παιδί αρκετό χρόνο με το γονιό που θα μένει μακριά του, αξιοποιώντας και τα σαββατοκύριακα αν αυτό είναι δυνατό, χωρίς όμως να είναι τόσο συχνές οι αλλαγές του περιβάλλοντος που να κάνουν το παιδί να σαστίσει.
· Όποιος αναλάβει την κηδεμονία, πρέπει να οργανώσει σύντομα το νέο πρόγραμμα ζωής. Προσοχή! Ακόμη και να το παιδί αντιδρά διαρκώς στα νέα δεδομένα, επιβάλλετε πειθαρχία και θέστε τα όρια. Μην ξεχνάτε, πως ένα παιδί δεν μπορεί να έχει λόγο στη διαμόρφωση της ζωής ενός ενηλίκου.
Τι δεν πρέπει να κάνετε:
1)Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά από ένα διαζύγιο, οι σχέσεις των γονέων είναι πολύ κακές. Αυτό, το εισπράττει αμέσως το παιδί. Δε χρειάζεται λοιπόν να κακολογείτε τον πρώην ή την πρώην σύζυγό σας καλλιεργώντας στο παιδί αρνητικά συναισθήματα προς το πρόσωπό του. Ακόμη και αν ο πρώην ή η πρώην σύντροφός σας φέρθηκε πολύ άσχημα στην οικογένεια, δεν παύει να είναι γονιός, ρόλος που θα έχει πάντα. Το παιδί, οφείλει να έχει σχηματισμένη στο μυαλό του την καλύτερη εικόνα για τη μαμά και τον μπαμπά. Αυτό βέβαια, δε σημαίνει πως πρέπει να πείτε ψέματα αποκρύπτοντας την κατάσταση. Απλώς αναφέρετε τα γεγονότα ως έχουν, και όχι π.χ., ο μπαμπάς αποφάσισε πως είναι καλύτερα να χωρίσουμε γιατί δε μας αγαπάει.
2)Μη χρησιμοποιείτε ποτέ το παιδί ως αγγελιαφόρο. Δεν είναι σωστό να νιώθει πως πρέπει να είναι ο διαμεσολαβητής που θα μεταφέρει απ’ τον ένα στον άλλο μυστικά και κατηγορίες. Αυτή η τακτική υιοθετείται συνήθως όταν ο ένας απ’ τους δυο γονείς θέλει να μάθει πληροφορίες για τη νέα ή το νέο σύντροφο του άλλου, ή κάποιες φορές για να εξακριβωθεί, συνήθως απ’ τον πατέρα, αν γίνεται σωστά η διαχείριση της διατροφής. Θα πρέπει να γνωρίζετε πως αυτή η πολιτική πιέζει το παιδί και το κάνει να νιώθει πως όποια πλευρά και αν πάρει, θα προδώσει έναν απ’ τους δυο γονείς του και θα εμπλακεί σ’ ένα πόλεμο που δεν επέλεξε. Ενδέχεται μάλιστα, να αυξηθεί το αίσθημα ενοχής που ήδη νιώθει. Άντ’ αυτού λοιπόν, προτιμήστε να μιλήσετε κατευθείαν στον πρώην σύζυγο για ζητήματα που αφορούν στο παιδί και αν κρίνεται απαραίτητο, κανονίστε μια συνάντηση.
3)Πολλές φορές, οι γονείς έχουν την τάση, μάλλον ασυναίσθητα να θυματοποιούν τον εαυτό τους και να παριστάνουν τους αθώους. Επιτιμώντας τον ή τη σύζυγο, προσπαθούν να δείξουν πως δε φέρουν κανένα μερίδιο ευθύνης για το χωρισμό, κάτι που όχι μόνο είναι δείγμα ανωριμότητας, αλλά επιπλέον εντείνει τη θλίψη και τον πόνο χωρίς να είναι απαραίτητο.
Η πολύτιμη βοήθεια τρίτων.
Η στήριξη από αγαπημένα πρόσωπα, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τα παιδιά, όπως συμβουλεύουν οι παιδοψυχολόγοι. Η εκκλησία, οι φίλοι, οι συγγενείς, ίσως μπορούν να βοηθήσουν εσάς και το παιδί σας να προσαρμοστείτε στο χωρισμό και τη νέα ζωή σας. Σημαντική είναι συνήθως και η συναναστροφή με άτομα, γονείς ή παιδιά, που βιώνουν ανάλογες καταστάσεις. Με αυτόν τον τρόπο, μικροί και μεγάλοι, μπορούν να βρουν συμπαράσταση σε άλλους ανθρώπους, να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και γιατί όχι, να μοιραστούν το βάρος της στενοχώριας. Για το λόγο αυτό μάλιστα, έχουν ιδρυθεί και ανάλογοι σύλλογοι, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Ελλάδα, όπου μπορούν να στραφούν οι διαζευγμένοι γονείς με τα παιδιά τους.
Ακόμη και αν συμβεί κάτω απ’ τις καλύτερες, ένα διαζύγιο είναι πάντα επώδυνο τόσο για τα παιδιά, όσο και για τους γονείς. Δεν έχει σημασία ποιος φέρει την ευθύνη για αυτό καθεαυτό το γεγονός, ούτε υπάρχουν μαγικές συνταγές για την κατάλληλη αντιμετώπιση του θέματος. Το παν, είναι με πόση ωριμότητα θα χειριστούν το θέμα οι γονείς και πώς θα πορευτεί η οικογένεια στη συνέχεια. Όσο πιο ειρηνικά επέλθει ο χωρισμός, τόσο πιο ανώδυνα θα αντιμετωπίσει το παιδί την κατάσταση. Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζει σε κάθε περίπτωση, είναι πως οι γονείς του θα το αγαπούν και θα το συντροφεύουν για μια ζωή αφού θα είναι για πάντα κομμάτι του εαυτού τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου